Gío bỗng đổi chiều. Từ mặt biển, từng tảng mây lớn ken nhau ùn ùn kéo thành một bức luỹ cao vòi vọi chắn ngang mặt trời, cái bóng xám đồ xộ của nó đổ sập xuống hoàng hôn.
Trời se lạnh, bãi tắm thưa thớt người. Trên bãi tắm, Vân run rẩy tìm chiếc khăn tắm quấn vội vào người. Nàng vẫy gọi tôi lên, răng nàng đánh vào nhau lập cập.
- Về làm gì vội em!- Tôi bảo với Vân ở cuối rặng thông nơi những dấu chân chi chít đuổi nhau trên cát dẫn về khách sạn, - Không tắm được, thì chúng mình lên núi dạo chơi. – Nhìn cảnh hoàng hôn, tôi tiếc rẻ nói.
Tôi nắm tay Vân vượt qua bãi cát, sát rặng thông qua những chiếc thuyền cá kế nhau nằm san sát. Chắc có bão, dân chài nghỉ ra khơi. Chúng tôi leo lên đồi. Phía trên ngọn núi cao, mặt trời tưởng đã bị che khuất vẫn xiên chếch khỏi những lớp mây kìn kịt ở phía Tây rọi chiếu lên vách núi một vệt nắng thẳng băng. Đỉnh núi chói loà trong bóng sẫm của mây gió hoàng hôn. Chợt những ngọn thông rít lên, gió ào qua, những đám mây đen sầm sập trút nước xuống. Tôi kéo tay Vân chạy, bóng nhoà trong mưa. Vân đứng nép vào tôi dưới một tán lá cọ nơi chân núi. Mưa rơi nặng hạt, những tia chớp xé rách bầu trời- nhằng nhịt chiếu lên khuôn mặt tái nhợt của nàng nỗi lo âu. Nàng run lẩy bẩy…
- Ta đi đi anh, đằng nào cũng ướt rồi! Đứng đây em lạnh lắm.
Chúng tôi rời tán lá cọ, trong ánh chớp những nếp gấp của lá trông hệt một bàn tay nhỏ nhoi ướt sũng. Mưa gió, bóng đêm đổ lên con đường xuống chân đồi sâu hun hút, bùn đất lầy trơn mỗi bước chân… Được một quãng, không đi xuống nổi, tôi đành dẫn Vân ngược đồi trở lại dưới tầu lá cọ. Mưa vẫn dai dẳng rơi, người tôi bắt đầu run lên…
Một làn chớp chảy như cắt xuống từ vách núi, nó ngoằn nghèo tràn qua những bậc thang đá ướt sũng cô quạnh ngược lên đỉnh cao sừng sững. Lộp bộp… Lộp bộp… Tiếng mưa rơi trên lá theo khe núi vọng khuất vào u tịch. Cốc… Cốc… Cốc… Tiếng mõ như mấy chiếc lá khô rớt xuống từ trên đỉnh núi, vẳng theo là tiếng lầm rầm buồn thê thảm. Tiếng cầu kinh gây xao xuyến đến khó tả; trong vẻ ê a đang tắt lịm dần của một sinh lực, xuyên thủng vách đá nó khải huyền sức sống của một tâm thức dày vò quyết liệt… Một sức mạnh nhân duyên nào đó thôi thúc tôi và Vân theo những bậc thang đá lần bước lên đỉnh. Vượt qua cây trò lớn, chúng tôi rụt rè bước lên bậc thềm đá nằm dưới vòm mái cong của một ngôi chùa cổ. Chúng tôi nhìn vào trong. Ngọn đèn dầu toả sáng bình thản dịu dàng, nó biệt lập giữa khoảnh trời sấm chớp chói loà. Vài nén nhang nhấp nháy soi những đốm sáng nhỏ bé kính cẩn của chúng nên khuôn mặt Đức Phật đang tĩnh lặng trong suy tư và bóng tối.
- Xin mời quí vị nào!- Giọng người đàn bà đang quỳ dưới tượng Đức Phật vọng ra yếu ớt. – Tôi đang chờ các vị đây. Các vị hãy vào đi, qua gian kế bên nằm bên trái, hãy chất thêm củi vào bếp mà sưởi. Sau đó thì hãy quay lại đây… - Giọng bà lịm dần.
Chúng tôi trở lại quần áo đã hong se. Sư bà ngồi trên phản lưng dựa vào cột, tay tỳ lên chiếc gối mây. Bà yếu lắm rồi. Bà ra hiệu bảo chúng tôi tự rót nước uống. Tôi uống, nước vối có vị dân dã chan chát. Sư bà bắt đầu kể. Trong bà những con sóng của ký ức quá mạnh, chúng ào ạt xô qua lằn giới hiện tại- và ở đó hiện tại trở thành một hình bóng mảnh mai nhoè tan luyến tiếc ngược dòng về quá khứ…Giọng bà lẫn lộn. Vì muốn tôn trọng không khí linh thiêng dị thường trong câu chuyện của người quá cố, tôi mạn phép giữ nguyên sự lẫn lộn của bà.
- Tôi không còn nhiều thời gian nữa! - Bà nói giọng yếu ớt nhưng đĩnh đạc. Chúng tôi thấy rõ là bà đã phải cố gắng như thế nào. - Trước hết, tôi xin được cảm tạ sự có mặt của quý vị ở đây, đó là Đức Phật đã phù hộ tôi. Bệnh tim kinh niên dằng dai hành hạ tôi cả tháng trời bỗng trở nên ác liệt từ tuần trước. Chiều qua, trong lúc tôi đang gắng sức tụng kinh, một cơn đau dữ dội xảy đến làm tiêu tán sinh khí cuối cùng trong tôi. Từ lúc đó tôi biết đời sống của tôi chỉ tính từng giờ. Nếu tôi chết đi, tôi là kẻ cuối cùng sẽ vĩnh viễn mang đi bí mật của dòng họ. Tôi khắc khoải lo lắng. Bổn phận như một trái núi đè nặng trong lòng, tôi không thể an lòng nhắm mắt cho được. Tôi tụng kinh thành tâm cầu Đức Phật mong Ngài gửi đến cho tôi sứ giả của cuộc đời. Sáng nay, qua cửa chùa, giống như mọi lần nhìn những đám sương mai hoà cùng hơi nước dâng tràn triền núi bốc thẳng lên mây, tôi càng nóng lòng và tuyệt vọng. Cái chết từ những ngón chân cứ dâng lên, lúc này đây ngón tay tôi cũng đã tê cứng rồi… Cái chết càng đến tôi lại càng thức tỉnh để cầu nguyện. Tôi cố gắng chống lại một cái chết yên nghỉ, cái chết rũ bụi trần gian, cái chết xuôi tay nhắm mắt… Và rồi sự huyền nhiệm đã đến, đúng là kẻ nào thành tâm cầu mong sẽ được… Tôi nghe rõ từng bước chân, từng hơi thở dốc của các vị ngay từ chân núi. Trong ơn phước của Đức Phật tôi chờ các vị đến. - Bà dừng lại thở gấp.
- Ngôi chùa này của sư bà - cụ bảy đời nhà tôi. Nó là đặc ân của Nhà Vua ban cho công lao của con trai cụ. - Đôi mắt bà ta bỗng hướng ra cửa thăm thẳm nhìn cõi vô biên của màn đêm. Trong giây lát bà ta trở thành một con người khác hẳn, khuôn mặt thành kính xa xăm hóa thành khối đá im lìm… - Bảy đời! Ôi bảy đời đã trôi qua!... Ôi cụ bà…Cụ bà của dòng họ nhà ta… Dường như bà đã hóa thân thành bà cụ bảy đời.
*****
“Chiều đó như mọi chiều mùa đông u quạnh khác. Khói lam chiều buồn bã giăng ngập cánh đồng; nó u uẩn vương nơi mái gianh, quấn nơi đống rạ và phủ mờ cả luỹ tre làng. Chiều đông u ám ứa tràn trong con người dân quê bình bị dư vị tẻ ngắt của đời sống đơn điệu khuất xa những sự kiện lớn lao. Bỗng nhiên vó ngựa dồn dập, một đám bụi lớn bốc theo chân đoàn quân chinh chiến cuốn vào làng. Cờ quạt phấp phới, trống phách vang lừng. Người già, người trẻ, đàn bà, trẻ con đổ xô ra đón những chiến binh mệt mỏi nhưng đầy oai phong mã thượng. Đoàn quân đến khuấy động chiều tà. Khắp làng dân quê nổi lửa đun nấu, tiếng cười phóng túng xả hơi của những tay chiến binh can trường vang vút lên rồi lại rớt xuống cùng lời thủ thỉ chào đón e lệ nhẹ như ru của đám con gái.
“Mẹ ơi hết rơm rồi!” Đứa con gái đầu lòng của tôi gọi từ trong bếp. Tôi đi ra đống rơm. “Em!”- Tiếng gọi như một cơn khát sâu thẳm. Tôi quay lại. Trời! Tôi không còn tin ở mắt mình nữa: Vị tướng dẫn đầu đoàn quân trông oai phong hùng dũng là vậy đang vê tà áo chẽn của chàng, “Em! Có lẽ tôi là kẻ thô bạo. Tôi đã đường đột lần đến đây! Hãy tha thứ cho tôi… Song tôi không thể nào đừng được… Em đẹp quá! … Đúng là gái một con … Tôi không thể cưỡng nổi sức sống ở trong em… tôi, tôi muốn… em… em hãy hiểu cho tôi…”. Đôi mắt viên tướng đã trôi mất vẻ cương nghị, nó bập bềnh trong từng hơi thở gấp gáp và hồi hộp. Tôi cứ đứng thần người ra. Một sức hấp dẫn, một mãnh lực khó tả cứ cuốn phăng tôi đi… Tôi chẳng nói nổi một lời nào… Chàng xuất hiện như thể sự việc nên thế và buộc phải thế… Hai cánh tay chàng lực lưỡng và mềm mại như hai bắp tre xanh, chàng bế bổng tôi đến chân đống rơm… Đất- Trời quay cuồng, đống rơm vò nát… Hơi thở của chàng đầy khói lửa. Quần áo chàng đầy cát bụi, những hạt bụi khô cháy lửa trường chinh. “Em đẹp quá!...Đẹp quá!”. Lời chàng nóng rẫy phả qua vai tôi. Chàng mãnh liệt làm sao!
Rồi có tiếng kèn hiệu… Chàng chỉ kịp cắn mạnh vào vai tôi thay cho lời chào rồi cuốn khỏi như một cơn lốc. Vó ngựa nện dồn… Tôi bật dậy sửa lại mái tóc… quần áo rồi lao thẳng đến luỹ tre. Trong đám bụi bốc cao phủ mờ đoàn quân vội vã, ta chỉ kịp nhìn thấy dáng chàng lồng lộng phăng phăng dẫn lối.
*****
“Để gìn giữ lề luật gia phong, theo truyền thống chúng ta hãy hành hình hai người đàn bà hủ hoá ô danh này để làm gương cho kẻ khác. Mọi người thử nhìn xem hai cái bụng chửa hoang mới nhục nhã làm sao!”. Đó là lời tuyên án của viên xã trưởng. Hai cô gái chưa chồng có tiếng là xinh nhất làng có thai đã năm tháng với hai người lính, vào đúng ngày mà đoàn quân đi qua.
“Nhục nhã ư?” - Cô gái mặc áo lụa đào gào lên. - “Đó là nỗi nhục của lũ đàn ông các người thì đúng hơn. Ta khinh rẻ vẻ nhu mì đến đần độn của các người. Ta đã phải lòng chàng. Ta trao thân cho chàng thật xứng đáng!”.
“Các ngươi đòi hỏi ở chúng ta sự thuỷ chung ư?” - Cô gái mặc áo cánh tơ tằm uất ức gào lên trong nước mắt. - “Ngoài việc đi sau đít mấy con bò, các người đã làm được gì hơn để đòi phần thưởng trinh trắng của chị em ta. Không! Các người chỉ giam hãm chị em ta, giam hãm để bảo tồn trọn vẹn lạc thú ích kỷ của các người”.
“Cho hành hình ngay!” - Viên xã trưởng thét lên. - “Một ân huệ cuối cùng cho các ngươi, các ngươi chọn chết treo cổ hay chết trôi ?”.
“Trôi sông!” - Hai cô gái cùng đáp.
“Các người muón cái chết đau đớn dai dẳng à?
“Không! Đó là những giọt máu tinh tuý của chúng ta. Hy vọng rằng có một xứ sở tốt bụng nào đó sẽ đỡ thai và gìn giữ con cái của chúng ta.”
Đúng lúc đó, cái thai năm tháng trong bụng ta máy cựa, một sinh lực thật phi thường. Ta trào nước mắt. Hỡi con của mẹ, mẹ sẽ gìn giữ đến cùng giọt máu quí báu của mẹ. Con sẽ lớn lên, con sẽ giống cha con như đúc! Một dũng tướng, một người đàn ông đích thực. Trên mình ngựa, con sẽ phi như bay trong gió bụi. Con sẽ chẳng bao giờ là một khuôn mặt của cái làng này: những khuôn mặt chỉ cầm nổi que đuỏi gà, cả đời ru rú bên nách đàn bà mà chẳng bao giờ làm nổi một đam mê. Ôi chàng của em, chàng mãnh liệt nồng ấm làm sao! Giây phút bên chàng không bao giờ phai nhạt, nó là mầm sống của cuộc đời em. Chàng xuất hiện một lần như thể là mãi mãi…
Cụ đã sinh hạ một cậu con trai không ngô cường tráng, cậu Vũ Tuấn. Cậu vừa học hành sáng dạ vừa thông thạo các môn kinh quyền.
“Ta dứt lòng chia tay đứa con trai độc nhất của ta. Trí làm trai phải vậy. Ta hiểu việc lớn phải trả bằng hy sinh lớn. Ta gạt nước mắt, ngậm ngùi nhìn theo bờ vai lực lưỡng, đôi chân rắn rỏi của nó băng tắt cánh đồng thẳng hướng kinh đô. Năm đó nó vừa tròn mười bốn tuổi”.
Rồi thời buổn can qua nhũng nhiễu lại đến, giặc giã nổi lên tứ phía. Vũ Tuấn nổi lên như một dũng tướng kiệt xuất của triều đình. Bóng chàng lướt tới đâu giặc giã tan tới đó. Vó ngựa của chàng trở thành nỗi ám ảnh kinh hoàng ở cả những chiến địa biên ải xa xôi nhất. Rồi xã tắc thanh bình. Nhà vua phong tặng Vũ Tuấn danh hiệu. “Đệ nhất dũng tướng can trường” và ban cho chàng một vạn mẫu ruộng ở quê hương. Tại quê, trong lễ đón rước linh đình danh hiệu cao quí của nhà Vua, vào lúc vị Tể Tướng triều đình thay mặt Đức Vua trao phần thưởng, thì cụ tôi ngã ra bất tỉnh. Khi tỉnh dậy, cụ cho gọi Vũ Tuấn, người chồng thôn dã và một vị chức sắc trong làng đến.
“Trước hết tôi xin tạ lỗi với Nhà, tôi không phải là người vợ đoan chính của Nhà”.
“Con của mẹ! Ở tận đỉnh vinh quang xứng danh con mà mẹ, gia đình và xóm giềng hân hoan dự hưởng, mẹ buộc phải nói ra sự thật. Mẹ không làm như vậy là có tội, điều gì đó cứ ngáng trở trong lòng mẹ. Vì con, con là con của một dũng tướng đã qua đây… Mẹ không biết tên cha con… Cha con là một người đàn ông dũng lược và mã thượng…” Bà chỉ nói đến đó thì té ra ngất xỉu.
Mọi người choáng váng. Các vị bô lão – chức sắc trong làng họp kín và đi đến quyết định. Một vị lang y giỏi Nho-Y-Lý-Số được các bô lão cử đến. Ông cho đuổi tất cả gia quyến ra khỏi giường bệnh của cụ tôi và tuyên bố.
“Chúng tôi đã bàn và quyết rằng: Việc bà thú thật không hẳn là sự thật vẹn toàn. Dù vậy, chúng tôi coi trọng hành động quyết liệt của bà. Bà đã làm cái việc mà chẳng ai làm được, bà đã đánh đổi tất cả vinh quang lấy sự thật. Song, có một sự thật lớn hơn bà, đó là: Vượt qua trò trói buộc trinh tiết, thứ nặn ra để mê hoặc những chàng trai mới lớn và gìn giữ kỷ cuơng trong phạm vi sinh thể, bà đã thai nghén một dũng tướng. Vũ Tuấn nay không chỉ là con của bà, chàng đã trở thành biểu tượng vinh quang của xóm làng. Giữa hai sự thật: Lầm lỡ trinh tiết và người hùng cứu chuộc của chúng ta, chúng tôi chọn sự thật thứ hai. Còn bà, bà hãy im lặng, hãy kể sự thật tự mặc khải lấy nó.
Cụ tôi im lặng, năm đó qua đi, mùa thu sau, cụ tôi bỗng bỏ lên núi. Cụ xin đất của nhà Vua, bỏ tiền ra xây ngôi chùa này và trụ trì ở đây.
“ Con vừa được nhà vua phong chức, nay con đến mời mẹ cùng về kinh đô với con hưởng an nhàn phú quý. Con không muốn mẹ chết trong cô quạnh ở xó núi này.”
“ Con về đi, Vũ Tuấn, mẹ mừng cho con, con là niềm vinh hạnh lớn nhất đời mẹ. Mẹ luôn muốn ở bên con. Nhưng mẹ đã quyết rồi mẹ buộc phải trả giá cho lầm lỡ, đam mê cũng như sáng tạo của mẹ.”
Vào lúc cụ tôi tịch diệt, vị trưởng họ nhà tôi lên hỏi:
“ Bà có yêu cầu gì với họ nhà không?”
“ Ngôi chùa này là ơn phước của họ ta, sau khi tôi chết, nếu có thể, một người đàn bà trong họ sau khi đã sinh hạ cho chồng hai đứa con, hãy tình nguyện bỏ việc đời kế tiếp trụ trì ở chùa này. Đó là mong ước lớn nhất của tôi. Tôi muốn cuộc sám hối của tôi sống còn mãi mãi.”
Rủi cho họ nhà tôi, cả mấy đời chỉ sinh đinh chứ không sinh được nữ. Cụ tôi đặt lệ làng: Bí mật của cụ tôi chỉ được truyền lại người đàn bà kế tục trụ trì chùa, và rủi không có ngừơi kế tục thì truyền cho người ngoài nghe. Cụ nói: Đừng để đàn ông trong họ biết vì họ không hiểu được chúng ta, hơn nữa họ không có mặt trong đức hạnh riêng có của chúng ta.
Giờ cụ tôi đã chết, bỗng sư bà lảo đảo đứng lên. Tôi trông rõ là bà chẳng còn là mình nữa, bà hoàn toàn hoá thân vào phút lâm chung của cụ bà đời. Bà quỳ trước tượng Đức phật.
“Lạy Đức Phật! Gần ba mươi năm nay con không nguôi trăn trở trong lầm lỗi của mình. Và hôm nay con muốn nhận được ơn phước của người hoá giải cho con, Lạy đức Phật, nhưng người sẽ khuyên giải cho con ra sao đây? Không thể … Không thể bởi vì ngài trong sáng quá. Ngài không vướng một chút bụi trần nào. Thưa ngài, con đã yêu chàng, con đã lầm lỡ. Gần ba chục năm qua con đã trả giá cho tình yêu ngắn ngủi lầm lạc của mình. Thưa Ngài, con xin thú tội hai lần trước Ngài rằng: Nếu con được trở lại trong kiếp luân hồi, con sẽ lại chạy đến vòng tay cuồng nhiệt lầm lỗi của chàng. Con yêu chàng cháy bỏng đất trời. Với chàng, đó không phải là da thịt mà là khát vọng cháy bỏng trong thâm tâm con: khát vọng tinh chế và can trường hoá con người. Lạy Đức phật! Mong ngưòi hiểu và tha thứ cho lỗi lầm và cả điều không lầm lỗi ở trong con. Con là con ngưòi! Con không nguôi yêu đương và con cũng không nguôi lầm lạc … Lạy Đức Phật…!” Sư bà ngã sụp xuống.
- Chúng tôi có thể giúp được cụ điều gì không? - Chúng tôi ái ngại dìu sư bà lại phản, hỏi.
- Có chứ! Hãy để tôi chết trong an tịnh! – Sư bà cố gắng. – Mưa tạnh rồi đó. Các vị hãy về đi! Cám ơn các vị! – Sư bà nằm gối đầu lên gối, thở nhọc nhằn.
Trăng sáng. Chẳng nói với nhau mọt lời, chúng tôi leo xuống chân núi.
Híííí … Híííí
Một chiếc xe ngựa từ bãi cát chạy lên ngang qua chỗ chúng tôi. Tiếng ngựa phi nước kiệu nghe vừa hào hùng vừa thư thái . Đột nhiên tôi thấy bàn tay Vân duỗi cựa trong tay tôi. Mắt nàng hút theo bóng xe ngựa đang vượt đỉnh đồi, đúng chỗ trăng lưỡi liềm đậu xuống. Một thoáng hững hờ, một mặc cảm trào trong tôi, tôi xấu hổ khi nhận ra bàn tay của mình không lớn hơn tay Vân bao nhiêu. Tôi nhìn xuống chân, trăng lưỡi liềm đậu trên mũi giầy, lớp xi bóng đến khó chịu. Tôi di chân lên mặt đất, sao nó mịn màng đến vậy, chẳng có lấy một chút sỏi đá nào.
- Bỏ tay em ra!
- Híííí … Híííí
Tôi nhìn xuống chân nơi đất đứng, trông mới yếm thế làm sao!
- Híííí … Híííí…
Tiếng ngựa vẳng lại từ trên đồi bên kia, nó vút lên trên âm thanh ồn ào của sóng biển . Nó vẳng lên xa xăm như từ giữa đại dương.
Hà Nội ngày 21-12-1992
Comments