(Tặng cô học trò và những bạn mới nhập trường Đại học)
Ngày mùng 2-9/2014, nối tiếp tờ báo mạng Facebook mẹ đẻ Việt Nam Thời Báo, sau chưa đầy hai tháng, tờ báo Việt Nam Thời Báo Trẻ ra đời. Mọi hài nhi chào đời đều cất tiếng khóc trong nụ cười chào đón hân hoan hạnh phúc của người mẹ cũng như mọi người, và tờ báo VNTB Trẻ cũng không thể là một ngoại lệ! Nhân Việt Nam Thời Báo Trẻ ra đời, tôi muốn được chào đón các bạn trẻ bằng mấy lời tâm sự của một đàn anh chưa muốn già.
Người đời vẫn nói “Trẻ - Đẹp”, tức là tuổi trẻ bản thân nó đã Đẹp, đẹp quán quân, đẹp kịch trần luôn với làn da căng như chùm nho mọng, sức sống tươi tắn mới mẻ, mạnh mẽ dẻo dai, sức bật phi phàm. Nhưng động tác quay ngang hay dọc trên không chỉ có thể thực hiện vào lúc người ta trẻ. Chẳng lẽ nhưng nếp nhăn của tuổi già dám sánh với làn da của tuổi trẻ ư?
Nhưng tuổi trẻ không chỉ có vẻ đẹp của thân xác và cơ bắp. Mà tuổi trẻ cũng đạt kịch kim luôn về vẻ đẹp của tâm hồn, như một câu trong Kinh Phúc Âm “Thân xác là đền thánh của nước Trời!” Một thân xác có đẹp, giống như một đền thánh nguy nga tráng lệ mới lột tả được niềm thành kính lớn lao của đức tin. Một cái lều, một bữa cơm nghèo cứ khoe mình hiếu khách thì có giá trị gì?!
Bởi thế cái đẹp cao cả phi phàm nhất của tuổi trẻ như mọi người đều thấy là: Lý Tưởng ! Người ta thấy ở khắp nơi, đặc biệt là các thành phố lớn, tuổi trẻ là những người bức xúc xuống đường tuần hành đầu tiên về những chướng tai gai mắt bất công của xã hội. Tuổi trẻ rất vô tư không tính toán thiệt hơn cả sinh mệnh mình lẫn vị trí của mình. Họ muốn phản kháng những cái xấu xa, không đếm xỉa đến hậu quả bản thân phải lãnh nhận cũng như không cần quan tâm đến việc ta cao hay thấp so với các bạn mình. Các chuyên gia phát hiện: Tuổi trẻ vừa lý tưởng nhất, vừa trong sáng nhất, vừa vô tư nhất.
Nhưng ở đời bao giờ: thuyền to cũng phải đi sóng cả. Cô gái trẻ đẹp thì thường bị người ta ganh ghét đố kỵ, còn cô ma chê quỉ hờn có gì mà nói. Bởi thế tuổi trẻ chứa rất nhiều nghịch lý của mình! Trước hết người ta trẻ là lúc có sức vóc nhất để ăn chơi, nhưng mà nếu ai dùng sức lực ăn chơi thì sẽ dính “sướng trước khổ sau đau hơn hoạn”. Vì thế, tuổi trẻ muốn tiến bộ thì buộc phải theo đuổi con đường cay nghiệt: dùng sức khỏe để đầu tư, chứ không phải dùng sức khỏe để tiêu xài!
Tuổi trẻ là thứ chưa có vị thế để phát biểu, đặc biệt ở châu Á có phong tục người già được quyền nói trước, sau đó người già còn lừ mắt “ở đây không có chỗ cho ngươi nói”. Trái lại ở phương Tây, người ta có phong tục, để cho những người trẻ nhất được quyền nói trước.
Tại sao quốc gia Việt Nam nghèo nàn lạc hậu quá lâu? Vì đời con không đột biến khỏi đời cha. Tất cả chúng ta hầu như cứ theo khuôn sáo cũ của ông cha mà khuất phục thực hiện. Triết gia Hegel nói: “Những đứa trẻ càng lớn càng ngang bướng, bởi một lẽ hiển nhiên chúng có tư duy riêng đã trưởng thành và phản đối lại ý kiến của cha mẹ”. Một đứa trẻ ngoan theo lối Á Đông, nghĩa là đồng ý tuyệt đối với mẹ cha, nó chưa thể trưởng thành. Dân tộc Ấn Độ có phương ngôn: “một hạt giống cứ ủ dưới gốc mẹ sẽ không bao giờ lớn”.
Tuổi trẻ cần bứt gốc dan xa ra khỏi mẹ cha. Gia đình muốn đột biến thì phải có vết nứt thời đại. Tôi nhìn những gia đình nhà thơ, con lớn lên làm thơ giống cha, cha hát con khen hay, và tôi thấy họ chẳng có gì để đột biến hay sáng tạo cả, chỉ là một thú vui được kéo dài! Vì thế tuổi trẻ Việt cần cứng cỏi để bứt phá và trưởng thành. Đặc biệt với nghề nhà báo càng phải trưởng thành để trực ngôn những vấn đề của hiện thực và thời đại. Các triết gia định nghĩa A là A, khi ta hiểu A, nó là A, và vì thế mọi người hiểu biết là bình đẳng và tự tin. Anh không thể cậy anh già thì A của anh già hơn A của tôi. Cũng như anh đừng cậy mình là đàn ông mà A của anh lại cứng hơn A của một cô gái. Vì thế để tự tin và bình đẳng với mọi người, bạn nên hiểu biết thấu đáo các vấn đề dù rộng hay hẹp. Người phương Đông ít tự tin vì cái học của họ trong suốt dòng lịch sử là học để đối đáp khoe mẽ linh tinh, sau kiếm cái bằng để kiếm ghế quan. Vì không thực học, nên họ rất bấy bớt, già rồi cũng không trưởng thành. Bạn muốn lớn đừng theo gót họ!
Tuổi trẻ học để có trí khôn là sự hiểu biết chứ không phải khôn khéo để luồn lách vào đời. Xem phim Trung Quốc, bạn thấy họ rất ít cười, vì mặt mũi lúc nào cũng lên gân căng thẳng mong “tránh mồi” hay “vồ mồi” cuộc đời. Và họ truyền nhau những kinh nghiệm sống. Những kinh nghiệm để lủi hầm hay leo ghế, nhưng những kinh nghiệm đó làm sao có thể giúp người ta chinh phục mặt trăng. Một bác sĩ chữa nghìn thứ bệnh cho bệnh nhân, nếu không có kiến thức, chỉ dựa vào kinh nghiệm bị vài thứ bệnh, ông ta sao có thể chữa cả nghìn thứ bệnh?! Kinh nghiệm có thể giúp bạn sống chui lủi, nhàn nhã, hơn người, những chắc chắn nó không thể giúp bạn trở thành vĩ đại hay thiên tài. Sống mà hơn nhau tí ti có nhằm nhò gì? Bạn nên nhớ ở tất cả các làng ăn mày, họ cũng xây nhà nguy nga chẳng kém gì những nhà giầu trong thiên ạ, nhưng mỗi khi bước ra đường họ lại bôi nhọ mặt, hạ mình khổ nhục kế, xin được tiền và tự khen ngợi mình “khôn biết bao”. Sống kiêu hãnh đứng thẳng mới khó, chứ cứ lom khom sống khổ nhục kế để kiếm ít xôi thịt có nghĩa gì đâu?
Cái thách thức cuối cùng của tuổi trẻ tôi muốn bàn đến là “Khôn đâu đến trẻ, khỏe đâu đến già”, bạn chỉ học mười năm tuổi trẻ bạn có thể sống cả trăm năm bước trên thảm đỏ cuộc đời. Nhưng bạn chỉ mải chơi 5 năm, lúc tuổi trẻ thì coi như bạn đã hoàn thành việc phá sản đời mình trong nghèo đói, cũng như bần hàn về danh dự. Vì thế các chuyên gia thế giới gọi tuổi trẻ con cũng như tuổi trẻ là thời gian vàng cho việc đầu tư một con người. Tức là tuy người ta rất trẻ nhưng lại là thời gian sống còn cho việc đầu tư phẩm chất của cuộc đời.
Tôi xin kết luận: Tuổi trẻ là học hành, rèn luyện, dấn thân, đầu tư để chuẩn bị thụ hưởng một hạnh phúc lớn lao. Vậy thì báo chí của tuổi trẻ chắc cũng không nằm ngoài qui tắc đầu tư này. Vài lời tâm huyết, mong rằng tôi không lạm dụng thứ già cả của mình để giáo huấn vào đời sống tươi tắn của tuổi trẻ. Kinh Thánh có câu “Mặt con hãy héo để lòng được tươi”. Nghĩa là người ta hãy ưu tư về cuộc đời để lòng mình được vui vẻ. Ngược lại chớ có ham vui vô lo vô nghĩ mà cuộc đời lại trở thành nỗi buồn sầu thảm.
Chúc báo Việt Nam Thời Báo trên Facebook tiến bước mạnh mẽ như một chàng tuổi trẻ phong độ, đĩnh đạc, bản lĩnh và trưởng thành!
Paul Đức 06/09/2014
コメント