Nước Việt ta
chữ quốc ngữ mới sinh
trước đó thì ngót chín chín phần trăm
mù chữ.
Kể từ ngày ông tổ
A-lếc-xăng Đờ Rốt
lấy gốc chữ La-tinh
chế thành chữ chép phiên âm
từ truyền khẩu
mà người Việt có chữ
để nghê nga đánh vần
rồi học thuộc lòng
cho dễ.
Muốn đáp ứng
học nhanh học dễ
thì chỉ có thơ
từ bà già, trẻ con hay cửu vạn
đều có thể học chữ dễ dàng
xét về kỷ lục
chữ Việt phiên âm
thuộc hàng dễ nhất
thế giới chưa từng có
với người khôn chỉ hai chục ngày
người tối dạ hết cỡ
thì chỉ cần ba tháng
là có thể đánh vần
đọc ngon ơ các báo làu làu.
Nền thơ học chữ
nổi trên nền văn xuôi
ít ỏi như cả cánh đồng
có vài cây cổ thụ;
nào Hịch tướng sĩ
của Trần Quốc Tuấn
rồi tiểu thuyết lịch sử
Hoàng Lê Nhất Thống
giữa thế kỷ hai mươi
thi sĩ Tản Đà
còn được gọi là
người tiên phong viết
những mẩu văn xuôi.
Viết văn xuôi vất vả
trước hết cần lô gic
rồi phải mang phong vận
câu cú và ý nghĩa
làm thơ thì khó vần vèo
nhưng lẩn tránh tất cả
những câu hỏi cắc cớ
xét nét về trí tuệ
người Việt chủ yếu
quê mùa mù chữ
nên chọn thơ vài chữ lèo tèo
để theo cho nhẹ gánh
vừa ngâm nga
hát xoan hát xẩm
lại vừa có thể
cầu may thành tác giả
ẵm giải Nô-ben.
Vô số tác giả thơ
chẳng bao giờ ngồi vào bàn viết
mà đứng ngồi lẩm nhẩm
xếp mấy câu trong mồm
chẳng khác gì hội kèn trống làng quê
chơi nhạc hiếu bằng truyền khẩu.
Người Việt có câu
Thế gian chuộng của chuộng công
Nào ai có chuộng người không bao giờ
nhìn mấy anh phất phơ
không phải dân trí tuệ
vì tay không có bút
mồm lại cứ ngâm nga
mấy vần vèo quanh quẩn
nên dân tình mới bảo
Thơ ư? Thơ là thơ thẩn
tức chẳng ra người
mà là lẩn thẩn.
Không phải họ coi thường thơ
mà vị trí của thơ
trong đời sống rất nhỏ
vài vần lèo tèo
nào bốn câu Tứ tuyệt
hay tám câu Bát cú
làm sao thành công trình
để tụng ca vĩnh cửu?!
Và cái gì vĩ đại
mấu chốt của đời sống
là có CẦU
thì mới có CUNG
thơ trong xó nhỏ bé
mấy anh cán bộ
thích mình được quan trọng
nên cố nâng tầm
dân yêu thơ ghê lắm
họ cần thơ rất nhiều
cho đời sống thêu hoa
dệt những vần vè đẹp
thế rồi cậy con dấu
họ mở nhiều cuộc thi thơ
trao giải thưởng đóng dấu cơ quan
coi như công chứng cho thơ
có ai đông như nhà thơ
số đông thường gây tụ bạ
kéo bè kết cánh.
Thế là những cán bộ thì thào;
nào vào hội
nào thơ được giải cao
hoặc chí ít phải là khuyến khích
danh sẽ cải thiện
và tiền thưởng cao hơn lương.
Cuộc sống
sự thật luôn rơi về sự thật
như con lắc kia
dù đẩy nó
lắc theo kiểu nào
thì rút cục
nó vẫn lắc về
theo trục Bắc – Nam.
Thơ làm gì có CẦU
tức là đám đông độc giả
khao khát nghe thơ
mà chỉ là những gánh xẩm xoan
tuồng, cải lương hay chèo
muốn soạn văn vần để hát
nghe cho nó lọt tai
cửa quan cán bộ
con dấu văn hóa
không thể mãi làm trò
cho sự thật.
Dân chúng rất cần thơ
thế là thơ chết dần chết mòn
thành nước ốc
nhạt không chịu được
Hội ta đành cấp báo
xin ngay Nhà nước
cho chúng tôi
ngày thơ mỗi năm
vào dịp Nguyên tiêu
để còn cứu vãn.
Việc xin Ngày Thơ
đã chứng tỏ
Hội thơ là những người yếu kém
vì những ngày như tết Thiếu nhi
ngày Phụ nữ hay Thương binh
rồi tưởng nhớ những người đã khuất
thì đều giành cho
những người nhỏ bé, yếu đuối
hay là mất mát.
Vậy mà một Hội
tưởng là trí thức
nhưng không phải
chỉ là mấy chữ
qua lớp đánh vần
học chữ rồi vội vàng làm thơ
mong cải thiện
và mơ tưởng
ta đã thành có học.
Thơ xưa nay
là tư duy lịch lãm cao sang
giờ họ đem ra giữa sân kho
đánh trống tùng tùng
và đọc thơ như họp chợ.
Than ôi, tưởng là cách cứu thơ
Nhưng là giết thơ đi
thay vì thơ
được suy ngẫm
bên ấm trà hay ly rượu
suy tư cùng tri kỷ
nay nó được hò hét làm duyên
cùng vài anh đem giấy vệ sinh
cuốn lên người
để làm thành hiện đại.
Rồi tiếc gì
không ào vào cánh cửa
hậu hiện đại cho oai
được ngày thơ
hội nghĩ chế cờ thơ
lấy cờ ngũ sắc của làng
tương thẳng chữ THƠ vào giữa
thật là chứng tỏ
trí tuệ thiểu năng
rất rõ ràng
không thể nào chối cãi
cờ thì phải mang biểu tượng
như cờ thiếu nhi
là búp măng non
Cờ đoàn là cánh tay mạnh khỏe
đang giương cao lá cờ…
Vậy mà những anh nhà thơ
vẫn quen thói biếng lười
chẳng chịu nghĩ ra biểu tượng
lại tương thẳng chữ Thơ lên đó
sao thoát thiểu năng?!
Mới đây
Hội thì thào
vơ quào giải cao nhất
cho thơ chửi trộm gà
thật là xú mỹ
rồi bộ Văn nghệ mới ra
đăng thơ của những đồng đội gọi là
cấp tiến canh tân
nhưng chỉ là mấy anh hưu trí
răng sắp rụng rồi
làm gì còn sương tuyết
mong cách tân
đòi đóng thế cho ban mai tươi trẻ.
Con lật đật
có ru đẩy bao nhiêu
vì đít nó nặng
nên vẫn cứ đỗ về
chỗ cũ
thơ cố tình lên gân ảo tưởng
từ cách nghĩ, cách làm
và cách mang phướn quạt
giờ bạn đọc nhìn mà thàm hại.
Nay mỗi lần thơ ra
hay giải thưởng
mọi người đâu còn nghe vu vơ
hồn nhiên như ngày xưa nữa
mà tất cả
chú mục vào
nào bài thơ
tác giả
hay giải thưởng
sản phẩm đúc từ thì thào
xếp chỗ của các ông.
Nó là gì?
những ngọn đèn mỹ học sẽ chĩa
thẳng vào mấy vần vèo quê kểnh
đòi nghê nga gãi bụng
hát mua vui
nhưng lại đòi ghế cao hay con dấu
rồi cả giải Nô-ben
như hội đã từng
ao ước cùng với
chuyên gia tài chính Hoàng Quang Thuận
chỉ biết làm thơ bốn câu
tất cả đang trở thành
tấm gương phản chiếu
rất thực và nhức nhối
khiến mọi người thấy rõ
một thực tại không thể nào thay đổi
điệu kèn cáo chung
thơ nhóm lợi ích
đã rúc lên rồi!
Paul Đức 03/7/2021
Comments