The aesthetic form in writing is considered the foundation as well as physical strength like in sports such as table tennis, tennis, volleyball or soccer, boxing, etc. If the match or the tournament lasts long then in the end, it is not the person who plays well that will win, but the person with the most physical strength will win. The author’s form, or the word ‘phong’ meaning ‘wind’ as in the Chinese word already speaks of its metaphysical values, from strength to ingenuity to other incalculable and mysterious traits. However, the form of an author can still be measured like this: an author who has reached an aesthetic level can rarely produce poor writings. Those who are experienced with cinema and movies usually look at the cast to decide which movies to watch. For famous actors and actresses, the directors will mostly give them worth-watching scripts, not poor ones. Similarly, critics also look at the works of established writers in a more cautious and respectful manner.
To write well, writers in general must evaluate their aesthetic form. As the famous French writer André Gide once said, ‘A great author must also be a great audience.’ Writing too fast can often lead to patchy and sloppy work. Writing all day and night is turning creating into working and thus, turning creativity into labor. However, as Aristotle once said, ‘Creating is not working.’ But if one just lies around waiting for inspirations like those poets who write poems that rhyme poorly, they will never be able to produce a great work. There is a famous saying ‘Professionalism is being able to compose even when you don't feel like it!’
Good, cheap and fast at the same time? Never! But does fast always mean low quality? There is a paradox that rice only blooms when lightning strikes. Love at first sight is also the fastest and deepest. There are many great works that were created as quick as lightning. But please bear in mind that: a poem, a song, a novelette can be written as quick as lightning, but a novel takes time. Of course, a symphony, an epic or a novel can still be as quick as lightning if the inspiration arrives shortly, but nurturing a work is a long process. Therefore, to produce good or even lasting works, a writer must be able to evaluate his own aesthetic form, where the tip of his pen as well as the page preserve the traces of the pen.
Composing is similar to history in that people only remember what remains. So whether you write quickly or slowly, what's more important is: what harvest does a vast field reap or what ore has been mined from the ground? The famous Chinese writer and also Nobel Prize winner Mo Yan was born in a farmer family, might not know any foreign language but wrote tens of thousands of words every day compared to other authors around the world who just wrote on average around a thousand words a day,
Many famous critics worried that he wrote too fast. His legacy is mostly cloddish pieces of writing, even his famous novel ‘Big Breasts and Wide Hips’ is basically about women’s innate sexual appeal. I have heard some women sarcastically comment about other men that ‘That dude is miserable because of twat.’ This means that even when women really value their lady part, they still look down on it.
In the end, every author must face the question of ‘what will be left?’ So they basically have no choice but to evaluate their own aesthetic form as well as the aesthetic values that their works sow, reap and store. This storage is also the history and legacy of their pen.
Paul Đức 15/5/2023
(Translated by ĐẶNG LINH CHI)
PHONG ĐỘ MỸ HỌC TRONG VĂN CHƯƠNG
Phong độ mỹ học của mỗi cây bút là cái được xem như nền tảng cũng như thể lực trong các môn thể thao: bóng bàn, tennis, bóng chuyền hay bóng đá, đấm bốc… nếu giải đấu kéo dài, trận đấu kéo dài, thì gần như rút cục, không phải ai chơi giỏi, chơi khéo sẽ thắng, mà ai có thể lực nhiều nhất sẽ thắng. Phong độ của tác giả, bản thân chữ “phong” – tức là Gió, đã nói lên giá trị siêu hình từ sức mạnh đến khéo léo và cái huyền hoặc không tính hết được. Nhưng nó đã “đo” thế này: một tác giả đã đạt đến phong độ mỹ học thì ít khi có thể viết kém. Những người giầu kinh nghiệm điện ảnh, thường xem bảng phân vai các diễn viên để chọn phim xem. Những tài tử điện ảnh nổi tiếng, hầu như các đạo diễn toàn giành kịch bản hay cho họ, chứ ít khi là kịch bản yếu. Cũng vậy, các nhà phê bình cũng đón chào đặc biệt tác phẩm của những cây bút đã thành danh cách cẩn trọng dè dặt hơn.
Muốn viết hay, các cây bút nói chung phải đánh giá được phong độ mỹ học của mình. Như văn hào Pháp Andre Gide nói: “Mỗi đại tác giả đồng thời phải là một đại thính giả”. Viết nhanh quá thường cẩu thả. Lẩn mẩn viết suốt ngày đêm là biến sáng tác thành lao tác, biến sáng tạo thành lao động, mà triết gia Aristote dứt khoát rằng “Sáng tạo không phải là lao động” (making is not working). Nhưng cứ nằm ườn chờ cảm hứng sáng tạo như mấy anh nhà thơ gieo vần lèo tèo, thì cả đời không có được tác phẩm lớn. Có phương ngôn “Chuyên nghiệp là sáng tác được ngay cả khi mình không thích!”
“Nhanh nhiều tốt rẻ” ư? Không! Nhanh có thể đồng nghĩa với cẩu thả?! Nhưng có một nghịch lý rằng: lúa chỉ trổ đòng khi sét đánh. Tình yêu sét đánh cũng nhanh nhất và mạnh nhất. Có nhiều tác phẩm vĩ đại đã ra đời nhanh và mạnh như chớp giật. Nhưng quí vị hãy lưu ý: một bài thơ, một ca khúc, một truyện ngắn có thể nhanh như điện, nhưng một tiểu thuyết lại cần chất đi xa. Tất nhiên một giao hưởng, trường ca, hay tiểu thuyết cũng có thể trúng sét khi cảm hứng đầu tiên xuất hiện, nhưng nuôi dưỡng sáng tác nó là quá trình dài…
Vì thế muốn sáng tác hay, để đời, mỗi cây bút phải đánh giá được phong độ mỹ học của mình, nơi ngòi bút mình cũng như nơi trang giấy chứa đựng dấu vết của ngòi bút. Nói cách “dùi đục chấm mắm cáy” theo kiểu thi sĩ Xuân Diệu là, rút cục “có câu thơ nào đáng nhớ, hay được nhớ?!”
Sáng tạo giống lịch sử ở chỗ, người ta chỉ nhớ cái gì đọng lại. Vì thế viết nhanh hay chậm, quan trọng hơn là: mênh mông cánh đồng đó vụ mùa gặt hái được gì, hay có vỉa quặng nào nhô lên khỏi mặt đất?! Nhà văn Trung Quốc Mạc Ngôn được giải Nobel, xuất thân nông dân, hình như không biết ngoại ngữ, các tác giả thế giới trung bình viết mỗi ngày trên dưới ngàn chữ, còn ông nghe nói viết miên man có ngày đến vài chục ngàn chữ. Nhiều nhà phê bình danh tiếng ái ngại cho ông viết nhanh quá. Di sản của ông để lại, văn vẻ khá quê mùa, cuốn sách quí của ông “Mông to – vú nở” (Phong nhũ phì đồn), hay tên thi vị hơn là “Báu vật của đời” – dường như đề tài là “vốn tự có” thôi. Tôi có nghe vài trí thức đàn bà bĩu môi về mấy đàn ông “cha ấy, chết vì l… thôi”. Nghĩa là với ngay cả chị em rất quí cái của mình, nhưng họ vẫn đánh giá thấp điều đó?!
Rút cục, mỗi tác giả đều phải chịu thách thức và đối mặt với “còn lại cái gì?” Vậy chúng ta hầu như chỉ còn cách đánh giá phong độ mỹ học của mình, cũng như giá trị mỹ học mà tác phẩm của mình gieo trồng, gặt hái, thu lượm vào kho. Cái kho này cũng đồng nghĩa với lịch sử bút mực!
Paul Đức 15/5/2023
Comments